3.
This metaphor of shattered gravestones ran the length of the camp…
Of không
chỉ có một cách dịch là của. Trường hợp
này cũng vậy. Những tấm bia không sở hữu phép ẩn dụ nào cả, bản thân chúng là
phép ẩn dụ. Thay vì dùng của, nên tìm
một cách dịch khác văn chương hơn nhưng vẫn sát ý:
Phép ẩn
dụ mang hình hài những tấm bia vỡ nát này chạy dọc chiều dài của trại…
4.
Those who knew Oskar in those years speak of his easy magnetic charm,
exercised particularly over women, with whom he was unremittingly and improperly
successful.
Thủ thuật ở đây là “shuffle” cụm
easy magnetic charm, danh từ hóa chữ
magnetic để có một cách dịch đơn giản và xuôi tai.
Tương tự như vậy, nếu cố gắng dịch
đoạn cuối thành một vế câu như nguyên tác (những người mà với họ ông luôn thành
công một cách…) nghe sẽ gượng gạo và khô cứng. Thủ thuật là biến mệnh đề thành
một ngữ danh từ. Ngoài ra cần lưu ý hai trạng từ song hành có sắc thái phủ định
unremittingly và improperly, để có cách dịch phù hợp.
Người
quen của Oskar hồi ấy đều nhắc đến sức hấp dẫn dễ dàng như nam châm của
ông, đặc biệt là với phụ nữ, những đối tượng thành công bất tận và bất
chính của Herr Schindler.
5.
While Herr Schindler kissed the proffered hands, he felt some pity for
these Cracow working girls…
Trong một câu phức cùng chủ ngữ
như thế này, chủ động lược bỏ chủ ngữ của vế trước là một động tác nhỏ, nhưng sẽ
làm câu văn gọn hơn nhiều.
Khi Herr
Schindler hôn những bàn tay họ chìa ra, ông thấy tội nghiệp những cô gái
mua vui ở Cracow này…
6.
Herr Bosch approached Schindler, predictably took him by the elbow and
led him over by the door…
Đây là một chữ khá khó xử lý, nếu
như máy móc bám theo công thức able = có thể, ly = một cách. Một cách có thể dự báo! Sounds weird,
doesn’t it? Well, we can do better. Much better:
Herr
Bosch đến gần Schindler, và đúng như dự đoán, nắm lấy khuỷu tay rồi dẫn
ông ra cửa…
7.
An onion soup was carried in and served by the maid.
Thay
vì giữ nguyên cấu trúc câu để có một chữ bởi
vụng về, trong trường hợp này, biến câu bị động thành chủ động là cách dịch đơn
giản nhất. Thay vì cố gắng bám lấy chữ served
(Oxford: present food or drink to someone), hãy tìm một động từ khác cụ thể
hơn:
Người hầu gái mang súp hành lên và múc
cho từng người.
8.
Next there was herring in sauce, then pork knuckles, superbly cooked and
garnished by Lena.
Tương tự như câu trên, nếu
tránh được chữ bởi thì nên tránh. Câu
này không thể đảo thành chủ động, nhưng có một cách xử lý khá đơn giản:
Tiếp đến
là cá trích ăn kèm nước sốt, rồi chân giò lợn, dưới bàn tay nấu
nướng và bày biện tuyệt hảo của Lena.
Bài viết rất hay, mong được đọc thêm những chỉ dẫn thế này của dịch giả
ReplyDelete#4: "easy" ở đây không có nghĩa là "dễ dàng" mà phải mang nghĩa "nhạy" mới phải. thành thử nên dịch là "sức hấp dẫn dính nhạy tựa nam châm".
ReplyDeleteCảm ơn bạn đã góp ý.
DeleteMình nghĩ thế này: dịch là một quá trình mở, và có nhiều đáp án cho cùng một tình huống. Dog không thể dịch thành con mèo, nhưng cũng không bắt buộc phải dịch thành con chó. Bạn có thể dịch thành cầy, thành cẩu, thành khuyển, đều đúng.
Cho nên về tổng thể mình hoan nghênh giải pháp của bạn, nhưng xin phép không tán thành với chữ "không" (không có nghĩa là dễ dàng) và chữ "phải" (phải mang nghĩa nhạy). Nói cách khác, tình huống này không có lựa chọn tuyệt đối.
Tiếp đến, mình xin giải thích vì sao mình dịch easy thành dễ dàng. Có lẽ bạn cho rằng vì magnetic là (thuộc) nam châm nên chữ easy phải dịch thành dính nhạy. Xin thưa, không nhất thiết, vì mấy lý do:
- Magnetic trong trường hợp này chỉ mang nghĩa bóng (very attractive or alluring – theo định nghĩa của Oxford). Cho nên việc chọn tính từ để dịch chữ easy không nhất thiết phải bám sát thuộc tính vật lý của nam châm (dính nhạy).
- Sự hấp dẫn của Schindler là sự hấp dẫn tự nhiên, không cần nhiều nỗ lực, bởi vậy tác giả mới dùng chữ easy (achieved without great effort – theo định nghĩa của Oxford). Chữ dính nhạy chỉ cho thấy độ mạnh của sức hấp dẫn ấy, chứ không toát lên được cái “không cần cố gắng.” Hơn nữa, dính nhạy nghe nặng về thể xác và trần tục quá. Chúng ta vẫn nói như ruồi dính mật. Nếu bạn đọc cả truyện sẽ thấy Schindler tuy hấp dẫn phụ nữ nhưng phụ nữ không hề bám riết lấy ông.
- Schindler, như văn bản đã ám chỉ, không chỉ hấp dẫn phụ nữ. Thu hút đàn ông mà dùng chữ dính nhạy nghe chừng không ổn.
Đồng ý! Gì thì gì 'dễ dàng' chưa ổn. Xem xét'bén nhạy'nhé. Trong này bạn nói đã dịch 3 cuốn Ấn độ vậy ngoài DSMM và ĐTNĐ thì còn cuốn nào?
DeleteCuốn còn lại là Haroun and the Sea of Stories, cũng của Salman Rushdie bạn ạ.
Delete